Izolacja społeczna jest tematem wielokrotnie poruszanym w książkach, filmach czy serialach. Motyw ten można przykładowo zobaczyć w powieści “Dotyk Julii” autorstwa Tahereh Mafii, gdzie tytułowa bohaterka jest odizolowana od społeczeństwa ze względu na swoje ponadnaturalne zdolności, w serialu “Arrow” będącym ekranizacją Green Arrow DC Comics, gdzie główny bohater po 5 latach na bezludnej wyspie wraca do luksusowego życia, czy chociażby w cyklu powieści o Tarzanie autorstwa Edgara Rice’a Burroughsa, który doczekał się wielu adaptacji filmowych oraz animowanych. Jednak gdy niegdyś przymusowa izolacja była tematem, o którym mogliśmy dowiadywać z różnych tekstów kultury, to rok 2020 przyniósł nam izolację na skalę dystopijnej powieści. Kiedy 16 marca zostało ogłoszone zamknięcie szkół, wielu z nas nie zdawało sobie sprawy z możliwych konsekwencji, jakie niosła za sobą tego typu decyzja. Nie mniej jednak życie, jakie do tej pory znaliśmy, zmieniło się drastycznie, sprawiając, że przykładowo spotkania z przyjaciółmi musieliśmy przenieść online bądź odwołać część wyjazdów oraz wyjść. To jednak nie jedyne konsekwencje, jakie przyniosła ze sobą pandemia, a co za tym idzie masowa izolacja społeczna. O możliwych skutkach tego szczególnego typu izolacji natomiast będzie mowa w dalszej części tego artykułu.
Gdy już zostało wyjaśnione z jakim dokładnie zjawiskiem zostaliśmy zetknięci w ubiegłych miesiącach to warto powiedzieć, na jakie zagrożenia (oprócz tych epidemiologicznych) zostaliśmy wyeksponowani. Z artykułu “Life in the pandemic: Social isolation and mental health” napisanym przez australijskie profesorki Kim Usher, Navjot Bhullar oraz Debrę Jackson możemy się dowiedzieć o tym, że podczas izolacji społecznej obecnej przy pandemii można paść ofiarą zaburzeń stresowych, problemów ze snem, drażliwości, cierpienia emocjonalnego oraz zaburzeń nastroju (w tym objawów depresji), uczucia strachu czy paniki, a wręcz zaburzeń lękowych, samotności, frustracji czy stresu spowodowanego sytuacją finansową. Dodatkowo zostało zauważone, że im dłużej trwa kwarantanna, tym bardziej jesteśmy narażeni na objawy zespołu stresu pourazowego, znanego również jako PTSD czy zachowań unikowych oraz uczucia złości. [5] W badaniach nad PTSD zostało wykazane, że dalekie, wymagające leczenia psychiczne skutki traumy, jaką jest niewątpliwie pandemia, mogą obejmować nawet 20% lub więcej populacji, która została z nią skonfrontowana[6]. Co więcej, wcześniej wspomniana samotność w połączeniu z ograniczonymi kontaktami społecznymi jest czynnikiem, który sprzyja różnym schorzeniom, takim jak np. depresja czy nawet schizofrenia. [7] W artykule “Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne” autorstwa Janusza Heitzmana będącego pełnomocnikiem Ministra Zdrowia ds. Psychiatrii Sądowej możemy wyczytać dodatkowo o związanych z uzasadnionymi zaleceniami mycia, dezynfekcji i sterylności zaburzeniach obsesyjnych, mogących przybierać formę wyolbrzymioną i szkodliwą.[8] W tym samym artykule zostało zaznaczone, iż da się zaobserwować tendencję do nadmiernego monitorowania swojego organizmu (np. przez sprawdzanie temperatury ciała) i wyczulenia na takie rzeczy jak kaszel czy duszności, jak również uleganie szkodliwym poradom pseudolekarzy czy znachorów. Możemy przeczytać też o tym, że w skrajnych przypadkach (a szczególnie u osób, które już wcześniej były psychicznie niestabline) uleganie ulicznej dezinformacji może skończyć się zaostrzeniami psychotycznymi, czy wręcz psychozą udzieloną.
Jeżeli mowa natomiast o osobach, które jeszcze przed pandemią zmagały się z zaburzeniami natury psychologicznej, to tego typu sytuacja może nasilać w nich uczucie złości oraz lęku. W ich przypadku sytuacja jest jednak o tyle poważniejsza, że mogli być już przykładowo wcześniej dotknięci przez skutki poprzedniej izolacji społecznej. [9] Rozpowszechniona panika, strach czy lęk potrafią wzmocnić zaburzenia typu afektywnego (np. depresję czy bipolarność), ale również zaburzenia obsesyjno-komplusywne.[10]
Chociaż z pozoru wydawałoby się, że pandemia COVID-19 stanowi zagrożenie głównie dla naszego zdrowia, to jednak okazuje się, że nie powinniśmy również ignorować kwestii zdrowia psychicznego, które zostało narażone na skutki izolacji społecznej oraz innych czynników, które towarzyszą kwarantannie. Przytoczone przed chwilą informacje nie prezentują się zbyt optymistycznie, dlatego uważam, że powinno się zapewnić pomoc i wsparcie osobom, które będą go potrzebowały. Sytuacja izolacji społecznej, w której się znalezliśmy nie jest jak powieść czy film, który można wyłączyć, gdy nie spodoba nam się fabuła, a jest rzeczywistością, z którą musimy się mierzyć. Warto zatem pamiętać, że zdrowie psychiczne jest tak samo ważne jak fizyczne i nie należy tego ignorować. Nie mniej jednak, zdaniem Janusza Heitzamana, spora część osób będzie w stanie samemu poradzić sobie z tymi negatywnymi skutkami pandemii, bez pomocy specjalistów, co jest pocieszające.[11] Dodatkowo WHO opublikowało komunikat[12] zawierający rady, mające na celu pomóc w radzeniu sobie z psychologicznymi konsekwencjami kwarantanny, więc jest to kwestia, która nie jest obojętna nawet dla Światowej Organizacji Zdrowia.
Bibliografia:
Usher, K, Bhullar, N & Jackson,D, 2020, ‘Life in the pandemic: Social isolation and mental health’, Journal of Clinical Nursing.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jocn.15290
Różańska, D. 2017, Anatomia izolacji. Psycholog: Są osoby, które wpadają w izolację i nie zdają sobie z tego sprawy [wywiad], NATEMAT EXTRA, https://natemat.pl/203295,anatomia-izolacji-psycholog-sa-osoby-ktore-wpadaja-w-izolacje-i-nie-zdaja-sobie-z-tego-sprawy
Fiorillo A, Gorwood P., 2020, The consequences of the COVID-19 pandemic on mental health and implications for clinical practice, European Psychiatry, 63 (1), e 32, 1-2 https://www.cambridge.org/core/journals/european-psychiatry/article/consequences-of-the-covid19-pandemic-on-mental-health-and-implications-for-clinical-practice/E2826D643255F9D51896673F205ABF28
Heitzman, J. Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne, 2020, Psychiatria Polska, 54(2): 187–198 http://www.psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_2_2020/187Heitzman_PsychiatrPol2020v54i2.pdf?fbclid=IwAR0DghWU_4RWQH1qjXZm4cke9yRtKyTZkkCsUzt-yKCHAkaDYVe9sVYeNqg
WHO, 2020. Mental health and psychosocial considerations during the COVID-19 outbreak, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331490/WHO-2019-nCoV-MentalHealth-2020.1-eng.pdf
[1]Daria Różańska, 2017, Anatomia izolacji. Psycholog: Są osoby, które wpadają w izolację i nie zdają sobie z tego sprawy [wywiad], NATEMAT EXTRA, https://natemat.pl/203295,anatomia-izolacji-psycholog-sa-osoby-ktore-wpadaja-w-izolacje-i-nie-zdaja-sobie-z-tego-sprawy
[2] Ibidem
[3] Kim Usher, Navyot Bhullar, & Debra Jackson, 2020, ‘Life in the pandemic: Social isolation and mental health’, Journal of Clinical Nursing.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jocn.15290
[4] Andrea Fiorillo, Philip Gorwood, 2020, The consequences of the COVID-19 pandemic on mental health and implications for clinical practice, European Psychiatry, 63 (1), e 32, 1-2 https://www.cambridge.org/core/journals/european-psychiatry/article/consequences-of-the-covid19-pandemic-on-mental-health-and-implications-for-clinical-practice/E2826D643255F9D51896673F205ABF28
[5]Kim Usher, Navyot Bhullar, & Debra Jackson ,2020. ‘Life in the pandemic: Social isolation and mental health’, Journal of Clinical Nursing.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jocn.15290
[6] Janusz Heitzman, Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne, 2020. Psychiatria Polska, 54(2): 187–198 http://www.psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_2_2020/187Heitzman_PsychiatrPol2020v54i2.pdf?fbclid=IwAR0DghWU_4RWQH1qjXZm4cke9yRtKyTZkkCsUzt-yKCHAkaDYVe9sVYeNqg
[7] Andrea Fiorillo, Philip Gorwood , 2020. The consequences of the COVID-19 pandemic on mental health and implications for clinical practice, European Psychiatry, 63 (1), e 32, 1-2 https://www.cambridge.org/core/journals/european-psychiatry/article/consequences-of-the-covid19-pandemic-on-mental-health-and-implications-for-clinical-practice/E2826D643255F9D51896673F205ABF28
[8] Janusz Heitzman, Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne, 2020. Psychiatria Polska, 54(2): 187–198 http://www.psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_2_2020/187Heitzman_PsychiatrPol2020v54i2.pdf?fbclid=IwAR0DghWU_4RWQH1qjXZm4cke9yRtKyTZkkCsUzt-yKCHAkaDYVe9sVYeNqg
[9] Kim Usher, Navyot Bhullar, & Debra Jackson ,2020. ‘Life in the pandemic: Social isolation and mental health’, Journal of Clinical Nursing.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jocn.15290
7 Santos CF. Reflections about the impact of the SARS-COV-2/COVID-19 pandemic on mental health. Braz J Psychiatry. 2020;00:000-000. http://dx.doi.org/10.1590/1516-4446-2020-0981
[11] Heitzman, J. Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne, 2020, Psychiatria Polska, 54(2): 187–198 http://www.psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_2_2020/187Heitzman_PsychiatrPol2020v54i2.pdf?fbclid=IwAR0DghWU_4RWQH1qjXZm4cke9yRtKyTZkkCsUzt-yKCHAkaDYVe9sVYeNqg
[12] WHO, 2020. Mental health and psychosocial considerations during the COVID-19 outbreak, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331490/WHO-2019-nCoV-MentalHealth-2020.1-eng.pdf
Magdalena Dudek
