Od najmłodszych lat wielu z nas słyszało różne stereotypy, w tym również te dotyczące płci. Zdania takie jak “dziewczynki lubią bawić się lalkami” czy chociażby “samochodziki są dla chłopców” są prostymi przykładami uogólniających przekonań, które funkcjonują w społeczeństwie od pokoleń. To samo można również zaobserwować w przypadku stereotypów dotyczących preferencji filmowych – prawdopodobnie sporej części osób romanse kojarzą się z kobietami, natomiast w sali kinowej na filmie akcji spodziewałoby się głównie mężczyzn. Tu rodzi się jednak pytanie:
skoro takie uogólnione przekonania dotyczące preferencji filmowych funkcjonują w społeczeństwie, to na ile pokrywają się one z rzeczywistością?
Żeby udzielić odpowiedzi na tę kwestię, odwołam się do badania przeprowadzonego przez Petera Wühra, Benjamina P. Lange i Saschę Schwarz[1]. Zostało ono podzielone na dwie części – w pierwszej z nich próbowano dowiedzieć się, jakie są stereotypy dotyczące preferencji filmowych kobiet i mężczyzn, jak również czy obie te grupy widzą to zagadnienie w ten sam sposób. W drugiej natomiast, badacze próbowali odkryć faktyczne preferencje filmowe przedstawicieli obu tych płci. Następnie wyniki te zostały ze sobą zestawione w celu ustalenia, czy stereotypy faktycznie pokrywały się z rzeczywistością.
[1] Wühr P, Lange BP and Schwarz S (2017) “Tears or Fears? Comparing Gender Stereotypes about Movie Preferences to Actual Preferences”, Front. Psychol. 8:428. doi: 10.3389/fpsyg.2017.00428
W pierwszej części badania wzięło udział 150 osób (jednakowa liczba kobiet i mężczyzn), z czego większość stanowili studenci na niemieckim uniwersytecie. Dostali oni do wypełnienia kwestionariusz podzielony na 3 części – w pierwszej mieli za zadanie udzielić informacji na temat płci, wieku, kierunków studiów bądź też pracy, w drugiej natomiast, w 17 pytaniach, mieli oni wskazać na skali czy ich zdaniem filmy tego gatunku są preferowane bardziej przez kobiety czy przez mężczyzn. Trzecia część kwestionariusza za to wymagała od respondentów wskazania ilościowych aspektów korzystania z telewizji oraz oglądania filmów.
W drugiej części badania udział wzięło 160 osób (również była to jednakowa liczba kobiet i mężczyzn), które otrzymało bardzo podobny kwestionariusz, co w pierwszej części badania. Różnicą było jednak to, że tam respondenci mieli wyrazić własne preferencje filmowe, również za pomocą skali.
Badanie przeprowadzone przez Petera Wühra, Benjamina P. Lange i Saschę Schwarz wykazało, że aż 10 gatunków filmowych było postrzegane jako męskie –
były to filmy akcji, przygodowe, historyczne, fantasy, horrory, filmy erotyczne, science fiction, thrillery, filmy o tematyce wojennej czy westerny. 5 typów filmów natomiast zostało zakwalifikowane jako bardziej kobiece – w tej kategorii znalazły się romanse, komedie, dramaty, filmy animowane czy heimatfilmy. Filmy kryminalne i dotyczące rozwiązywania zagadki zabójstwa zostały natomiast zakwalifikowane jako neutralne. Co również ciekawe, kobiety i mężczyźni byli w dużym stopniu zgodni co do tych stereotypów.
W drugiej części badania odkryto natomiast że 5 najpopularniejszych gatunków to filmy akcji, przygodowe, komedie, filmy kryminalne i thrillery, a 3 najmniej lubiane typy to filmy erotyczne, heimatfilmy, jak również westerny. Porównując natomiast preferencje filmowe na tle płci zauważono, że jedynie romanse i dramaty były gatunkami, które były preferowane przez kobiety. Było natomiast 9 gatunków, które woleli mężczyźni – filmy akcji, erotyczne, fantasy, horrory, filmy dotyczące rozwiązywania zagadki zabójstwa, science fiction, filmy wojenne oraz westerny. Natomiast aż 6 gatunków było po równo ocenianych wśród kobiet i mężczyzn – były to filmy animowane, komedie, kryminały, heimatfilmy, filmy historyczne i westerny.
Zestawiając ze sobą wyniki tych dwóch badań badacze odkryli, że tylko 6 stereotypów nie pokrywało się z rzeczywistością – okazało się, że filmy animowane, komedie oraz heimatfilmy wcale nie są preferowane przez kobiety, a obie płcie lubią je w tym samym stopniu. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku thrillerów, gdyż okazało się, że nie były one głównie preferowane przez mężczyzn, a lubiane w tym samym stopniu przez obie płcie. Odkryto również, że filmy dotyczące rozwiązywania zagadki zabójstwa są bardziej lubiane przez mężczyzn niż kobiety, a zatem nie są one neutralne.
Pozostaje więc pytanie,
dlaczego początkowo 5 gatunków było przypisanych jako “kobiece”, skoro pokrywa się to jedynie w dwóch przypadkach?
Teorią badaczy jest to, że różnice w liczbie gatunków preferowanych przez mężczyzn i kobiety są odzwierciedleniem męskiej dominacji w przemyśle filmowym. Na poparcie tej teorii odwołali się oni do badania doktor Stacy L.Smith, Marca Choueiti, Elizabeth Scofield oraz doktor Katherine Piper, w którym wyszło, że w 500 filmach, które zostały wypuszczone w latach 2007-2012, 70% aktorów, które miało kwestie mówione to byli mężczyźni. Powiązali to oni z tym, że oglądający lubią utożsamiać się z głównym bohaterem i że preferują jak owa postać jest tej samej płci.
Autorzy doszli do wniosku zatem, że w przypadku, gdy większość protagonistów jest mężczyznami, mniej kobiet może być zainteresowana gatunkami filmów, w których nie są głównymi bohaterkami.
Podsumowując okazało się, że większość stereotypów dotyczących preferencji filmowych wśród obu płci pokrywała się z rzeczywistością, ale były też takie, które nie znalazły w niej odzwierciedlenia. Co więcej, w badaniu wyszło, że chociaż w sporej części badani poprawnie przewidzieli różnice między płciami w preferencjach, to wyolbrzymili ich rozmiar.
Oznacza to, że stereotypy w tym zakresie głównie wyznaczają większe prawdopodobieństwo, że osoba danej płci woli konkretny gatunek niż przedstawiciele płci przeciwnej. Należy jednak pamiętać, że każdy z nas jest indywidualną jednostką i nie powinniśmy z góry zakładać, że ktoś akurat będzie wpisywał się w wybrany stereotyp.
