Do 24 lipca 2022 roku w Muzeum Narodowym w Warszawie będzie można odwiedzić wystawę prac jednego z najważniejszych artystów dwudziestego wieku – Marca Chagalla.
To malarz, obok którego twórczości nie można przejść obojętnie. Na swoich obrazach często prezentował żydowskie symboliki, rodzinne miasto Witebsk i relacje między ludźmi, które w czasach jego twórczości przez wojnę i antysemityzm zostały tak dramatycznie zniszczone. Ponadto techniki i barwy, jakich używał do przedstawiania własnych uczuć pozostawiają piękne miejsce na własną interpretację odbiorcy, dzięki czemu Chagall swoimi pracami zainspirował wielu innych artystów do stworzenia niesamowitych rzeczy, o których warto usłyszeć.
PIOSENKA „TAK JAK MALOWAŁ PAN CHAGALL” autorstwa Wojciecha Młynarskiego i muzyką Leopolda Kozłowskiego
Utwór, w którym piękna, nostalgiczna gra na skrzypcach i rodzinne krajobrazy oprawione są atmosferą smutku i tęsknoty. Opis uczuć trudniejszych, niż potrafimy to sobie wyobrazić. Sam Chagall przebywał w 1935 roku w naszym kraju, jednak jego obrazy nabrały wtedy ciemniejszych barw, doświadczał dyskryminacji z powodu swojego pochodzenia, przeczuwał, że nadejdą okrutne czasy.
Piosenka „Tak jak malował Pan Chagall” to wyraz sprzeciwu, bólu, jaki został zadany niewinnym ludziom, próba godnego pożegnania krewnych, przyjaciół.
Pożegnanie z łatwiejszymi, piękniejszymi czasami, takimi, które „malował Pan Chagall”. Przez długi czas wykonywanie tego utworu było zakazane, dopiero w 1981 roku Wojciech Młynarski włączył ją do swojego stałego repertuaru, a od tamtego czasu zaczęła rozprzestrzeniać się na całą Polskę i świat, jak czytamy w artykule Karoliny Szurek:
https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,muzyka,882,muzyka_jak_malowal_chagall.html
Z pewnością dotarła do starych mieszkańców, którym jej słowa próbowały pomóc pogodzić się z zadanym bólem.
MUSICAL „SKRZYPEK NA DACHU” tekst – Sheldon Harnick i Antoni Marianowicz, muzyka – Jerry Bock
Musiacal głównie odwołuje się do powieści „Dzieje Tewji Mleczarza” i cyklu opowiadań autorstwa Szolema Alejchema. Jednak warto zaznaczyć, że oryginalna scenografia przedstawienia w wykonaniu Off-Broadway nawiązywała do malarstwa Marca Chagalla, a kiedy w końcu przedstawienie dostało szansę ukazania się na największej musicalowej scenie na świecie zamiast tytułu „Tevye” zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do twórczości tego żydowskiego artysty (obrazy takie jak „Le Mort”, „The Fiddler” i „Green Violinist”). Co ciekawe na wystawie Muzeum Narodowego w Warszawie możemy znaleźć jedno z dzieł nawiązujących właśnie do tego motywu w sztuce Chagalla – obraz o nazwie „Światło i skrzypek”. Widzimy na nim muzykanta grającego na skrzypcach w nocy na tle Witebska. Dookoła pojawiają się koguty i inne ptaki, ludzie przechadzający się wieczorną porą, a obraz rozświetlają różnobarwne kolory nadające mu niesamowity nastrój. Premiera musicalu odbyła się w 1964 roku, a dzięki niej Chagall został ostatecznie zaakceptowany w środowisku amerykańskich Żydów.
INSPIRACJA CHAGALLEM WŚRÓD POETÓW
Podczas studiów w Paryżu Chagall zaprzyjaźnił się z miejscową awangardą, wśród której znajdował się szwajcarski pisarz Blaise Cendrars. W latach 1912 – 1914 pracował on nad „elastycznymi wierszami”, które miały być jego przełomowym przewrotem w poezji. Zrywał z przeszłością, aby móc wyrazić prawdziwe emocje, a także mieć możliwość pełniej oddać hołd nowej sztuce i technice. Chciał wychwalać nowoczesność i współczesny artyzm. „Dziewiętnaście elastycznych wierszy” to prace kontrowersyjne, pełne mieszanek stylów i zabiegów, mocno związane z malarstwem i warto poznać wiersz „Portret”, który w szczególny sposób opisuje i interpretuje twórczość Marca Chagalla.
https://bobemajse.blogspot.com/2020/03/portret.html?m=1
Polska poetka i reżyserka Joanna Kulmowa w 1962 roku wydała tomik wierszy pod tytułem ”Boże umieranie”, gdzie możemy znaleźć wiele nawiązań do twórczości Marca Chagalla. Warte zauważenia są wiersze „Czerwony kogut” (nawiązanie do obrazu „Kogut” – 1929) oraz „Chagall” – interpretacja obrazu „Trzy świece”. W tym wierszu poetka przyjmuje perspektywę pary zakochanych znajdujących się po prawej stronie dzieła. Przez narzeczoną przemawia strach, wszystko co widzi tylko ją osłabia, nie może patrzeć na łąkę, osiołka, świece napawają ją grozą. Para decyduje się na odlecenie z tego miejsca, póki żyją, wybierają drogę do nieba. W lekki i piękny sposób autorka oddała nastrój i emocje zawarte w tym obrazie. Czytając wiersz i patrząc na dzieło Chagalla szerzej możemy zrozumieć i zinterpretować przedstawioną scenę, Kulmowa jako autorka wielu utworów adresowanych do dzieci umie w lekki sposób przybliżyć nam emocje i zrozumieć intencje w stylu i symbolach, jakich używał Chagall. https://www.facebook.com/481694401846505/posts/928805170468757
„Czerwony kogut” to ciekawy utwór. Kiedy patrzymy na obraz, do którego nawiązuje, nie jest łatwo połączyć elementy w nim zawarte. Pierwsze myśli w naszej głowie, to żydowskie pochodzenie artysty, przywiązanie do tradycji, jego sposób przedstawiania duchowości w latających postaciach. Jednak wiersz Kulmowej przesiąknięty jest kpiną, lekką złością i zwątpieniem. Latającą postać mówiącą w wierszu goni rozwścieczony kogut, a ona pogodzona już z tym faktem zwraca się do niego z pewną czułością, proponuje zakończenie wyścigu, deklaruje, że da się schwytać pod drzewem ostatecznym. Sposób, w jaki autorka opisuje sceny z obrazów świetnie ukazuje jak prace Marca Chagalla potrafią zadziwiać i inspirować wielu innych artystów do stworzenia cudownych dzieł.
Mimo tego, że twórczość Chagalla przez lata jest na ustach i oczach całego świata, to warto wiedzieć, że artysta w 1923 roku wydał własną autobiografię pod tytułem „Moje życie”. Czytelnicy i krytycy określają ją jako świadectwo miłości do sztuki i życia, a lekturę tej książki jak oglądanie jego obrazów. Pięknie dobrane słowa oddają wrażliwość i światopogląd artysty w niepowtarzalny sposób. Książka została wydana, kiedy Chagall miał 36 lat, a sam autor żył prawie trzy razy dłużej. Dlatego kolejnym ciekawym zjawiskiem było to, że artysta prowadził kolejny swego rodzaju „pamiętnik” – obraz pod tytułem „Upadek anioła”. Pierwsza wersja tego dzieła powstała w 1923roku, ale Chagall pod wpływem mających miejsce wydarzeń i niepokojów, które nim targały zmieniał je parokrotnie – w latach 1933 i 1947.
Pozostaje wiele jeszcze nieopisanych tutaj dzieł i wpływów, jakie Marc Chagall miał na budujący się świat. Jednak zakończyć chciałabym dodając, że tak jak w jego obrazach znaleźć możemy dużo latających postaci, uduchowionych i odległych od naszego świata,
