Historia w skrócie
Starożytne mocarstwa wykorzystywały niewolników jako tanią siłę roboczą. Byli oni jedną z najniżej usytuowanych grup w hierarchicznych społeczeństwach Egiptu, Grecji, Rzymu, Arabii i Chin.
W średniowieczu wikingowie oraz piraci berberyjscy przy swoich rubieżach porywali ludzi na handel, a walczący w krucjatach także sprzedawali pojmanych w niewole.
Wraz z przyjściem nowożytności zaczął się jednak okres, który każdy kojarzy z terminem „kolonializm”, chociaż występował on już wcześniej. Państwa wyżej rozwinięte zaczęły sprawować kontrolę ekonomiczną oraz polityczną nad mniej rozwiniętymi, wyzyskując ich ludność oraz korzystając z dóbr na ich ziemiach. Pierwszymi kolonizatorami były Hiszpania i Portugalia, jednak najwięcej państw zebrała pod sobą Korona Brytyjska.
Prym natomiast w handlu niewolnikami z Afryki wiedli Holendrzy- pierwszy transport nastąpił w 1619 do Jamestown (brytyjska kolonia w Ameryce Północnej).
Ci, którzy nie zginęli przy pojmaniu, umierali w trakcie podróży przez Atlantyk trzymani w nieludzkich warunkach, skuci kajdanami, których mieli nie ściągnąć już do śmierci w skutek katorżniczej pracy, bądź z ręki „swojego pana”. W Konstytucji Stanów Zjednoczonych (1787r.) z początku nie wprowadzono zakazu niewolnictwa, w 1807 wstrzymano jedynie sprowadzanie nowej siły roboczej. Do zakazu doszło dopiero po wojnie secesyjnej, wprowadzając 13. poprawkę w 1865 r., która brzmiała następująco:
“Neither slavery nor involuntary servitude, except as a punishment for crime where of the party shall have been duly convicted, shall exist within the United States, or any place subject to their jurisdiction.“
Większość państw europejskich zakazała niewolnictwa w XIX w., a zgodnie z pierwszym artykułem Konwencji Genewskiej (25 września 1926 r.) przyjęło ono tę definicję:
Slavery is defined as the status of a person over whom any or all of the powers attaching to the right of ownership are exercised.
Niewolnictwo dziś
Według Kodeksu Karnego (nowelizacja z 2010 r.):
§ 23. Niewolnictwo jest stanem zależności, w którym człowiek jest traktowany jak przedmiot własności.
Jedną z form niewolnictwa, które możemy zaobserwować w naszych czasach jest handel ludźmi, w celu eksploatacji seksualnej, pracy przymusowej, popełniania przestępstw, handlu organami, czy zawierania małżeństw przymusowych.
Organizacja Narodów Zjednoczonych podała, iż handel ludźmi jest trzecim na świecie, najbardziej dochodowym procederem, zaraz po broni i narkotykach.
Z raportów Walk Free Foundation (opracowanych wraz z ILO i IOM) z 2021r. Wynika, iż na świecie żyje prawie 50 milionów współczesnych niewolników, co wskazuje przyrost o 10 milinów ofiar od ostatnich badań (2016r.).
Precedens ten nasila się, ze względu na sprzyjające warunki, jakimi w ostatnich latach były m. in. migracja, pandemia COVID-19 oraz konflikty zbrojne.
Najbardziej zagrożone są osoby ubogie, wykluczone społecznie, dyskryminowane oraz pracownicy gospodarki nieformalnej.
Poprzez przyjęcie SDGs (Sustainable Development Goals), wszystkie państwa członkowskie ONZ zobowiązały się do położenia kresu niewolnictwa wśród dzieci w ciągu 5 lat (2025-2030, SDGs cel 8.7). Należy jednak pamiętać, że odpowiedzialność za zmianę spoczywa przede wszystkim na rządach krajowych, a także na społeczeństwie.
Źródła, z których dowiesz się więcej:
International Labour Organization (ilo.org)
United Nations Foundation | Helping the UN build a better world. (unfoundation.org)
Anti-Slavery International | Fighting for Freedom from Slavery (antislavery.org)
“Slave Empire: How Slavery Built Modern Britain”– Padraic X. Scanlan
“Blood and Earth: Modern Slavery, Ecocide, and the Secret to Saving the World“- Kevin Bales
“Bury the Chains: Prophets and Rebels in the Fight to Free an Empire’s Slaves“- Adam Hochschild
“The Empire of Necessity: Slavery, Freedom, and Deception in the New World“- Greg Grandin
“Chinese Comfort Women: Testimonies from Imperial Japan’s Sex Slaves” – Peipei Qiu
