Samobójstwa wśród młodzieży stają się coraz większym problemem.
Według corocznego raportu Komendy Głównej Policji w 2021 roku 1496 dzieci i nastolatków próbowało odebrać sobie życie.
Niestety 127 z tych prób zakończyło się śmiercią. W ubiegłym roku było aż 77% więcej epizodów samobójczych niż w rok wcześniej.
Miejmy też na uwadze, że statystyki dotyczące samobójstw nie są kompletne. Szacuje się, że prób jest w rzeczywistości ok 80-100 razy więcej. (źródło: zjwr.pl)
Inne dane mówią, że na jedno samobójstwo nastolatka przypada aż 100 prób samobójczych w tejże grupie wiekowej. Zatem można śmiało stwierdzić, że dane są co najmniej martwiące. Ale właściwie, dlaczego młodzi ludzie chcą odebrać sobie życie?
Wśród niekorzystnych uwarunkowań społecznych wyróżnia się: ubóstwo, niski status socjoekonomiczny, niskie wykształcenie.
Jednym z istotniejszych czynników jest środowisko rodzinne. W życiu rozwijającego się człowieka rodzina pełni ogromną rolę. W kontekście dobrostanu psychicznego dziecka szczególną uwagę zwraca się na takie problemy jak brak poczucia bezpieczeństwa w okresie dzieciństwa, brak oparcia w rodzinie oraz możliwości nawiązania kontaktu z rodzicami. Ponadto, ważna jest relacja między rodzicami: czy są po rozwodzie, w separacji, w ponownym małżeństwie, czy występuje nasilenie konfliktów, upośledzenie relacji między członkami rodziny, skrajnie wysokie bądź niskie oczekiwania rodziców oraz nadmierna kontrola rodzicielska. Bardzo ważnym czynnikiem jest molestowanie w okresie dziecięcym.
Według badań dr hab. n. med. Marty Makary-Studzińskiej dominującym czynnikiem wpływającym na zachowania samobójcze młodzieży jest emocjonalne odtrącenie od rodziców, śmierć jednego lub obojga rodziców, poza tym: alkoholizm, konflikty między rodzicami i rodzeństwem, struktura rodziny, niezrozumienie duchowe członków rodziny, problemy finansowe oraz poczucie pustki. W badaniu zaznacza się też istotność czynników związanych z kryzysem rozwojowym; niemożność realizacji własnej drogi życiowej, trudności we wchodzeniu w nowe role społeczne oraz w podejmowaniu istotnych, dojrzałych decyzji, problemy z postrzeganiem samego siebie i takiego ustanowienia swojej tożsamości.
Bardzo ważne okazały się być również relacje damsko-męskie, gdzie przede wszystkim wyróżnia się rozstanie, zdradę, niemożliwość w porozumieniu się z partnerem, kwestie różnic materialnych oraz stosunek do życia seksualnego. W obrębie życia szkolnego ankietowani nastolatkowie najczęściej zaznaczali odrzucenie przez rówieśników oraz konflikty z nimi, słabe postępy w nauce, konflikty z nauczycielami.
Zespół presuicydalny, czyli co powinno wzbudzać nasz niepokój
Czym jest zespół presuicydalny? Można powiedzieć, że są to pewne charakterystyczne zachowania, które przejawiają osoby chcące odebrać sobie życie.
Pamiętajmy, że samobójca tak naprawdę chce żyć, tylko zmagał się ze sobą na tyle długo, że po prostu nie wie już jak, dlatego odebranie sobie życia zdaje się być jedynym wyjściem.
Głównymi przesłankami, że ktoś planuje zrobić sobie krzywdę są:
- komunikaty typu “lepiej byłoby wam beze mnie”, “nie widzę sensu w dalszej egzystencji”
- zdobywanie środków, za pomocą których osoba się zabić (leki, sznur itd.)
- spisywanie testamentu, listów pożegnalnych
- nieoczekiwane wizyty, podczas których osoba sprawia wrażenie permanentnego żegnania się
- nagła izolacja
- rozważania o śmierci
- sny z elementami śmierci, pogrzebu
U osób na skraju samobójstwa może wystąpić stan “złowieszczego spokoju”, kiedy zdaje się, że już wszystko jest w porządku i kryzys został zażegnany.
Miejmy na uwadze, że jest to tylko pozorne i nie wynika z braku zamiarów i myśli samobójczych, a właśnie przekonania, że znalazło się “lek” na swoje problemy, ucieczkę od nich.
Jak pomagać i gdzie szukać pomocy?
Zapewne w trakcie czytania tego artykułu przyszło wam do głowy to pytanie. Odpowiedź jest z pozoru prosta, ale trudna zarazem. Przede wszystkim należy słuchać swoich bliskich, być otwartym na rozmowę z nimi, nie zbywać niewygodnych tematów. Czasem wystarczy sama obecność, wspólnie spędzony czas.
Pamiętajcie też, że zachowania samobójcze są niezwykle trudnym, głęboko zakorzenionym problemem, który powinien być omówiony z profesjonalistami (psycholog, psychoterapeuta, psychiatra). Najpewniej niezbędna okaże się być terapia oraz farmakoterapia.
Pomagając osobom w kryzysie, zawsze miejmy na uwadze również własne dobro i bezpieczeństwo, nie ratuje się tonącego, samemu nie potrafiąc pływać. Nie zawsze musicie mieć rady na każdą sytuację, temat może was przerastać i dobrze mieć to na uwadze. Wtedy warto pomóc bliskiemu w szukaniu profesjonalisty, nie zostawiajcie ich samym sobie.
Oto numery kilku instytucji w Polsce, do których warto zwrócić się o pomoc w trudnej sytuacji:
- Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży- tel. 116 111
- Antydepresyjny telefon zaufania- tel. 22 484 88 01
- Telefoniczna Pierwsza Pomoc Psychologiczna-tel. 22 425 98 48
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka- tel. 800 12 12 12
- Młodzieżowy Telefon Zaufania- tel. 19288
Miło Cię widzieć
Projekt “Miło Cię widzieć” realizowany jest w ramach olimpiady Zwolnieni z Teorii. Tworzą go uczniowie 3 klasy liceum ogólnokształcącego im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnobrzegu. Celem ich działalności jest szerzenie informacji dotyczących problemów psychicznych i emocjonalnych młodych ludzi.
Widząc współczesne problemy dotykające ludzi młodych, piątka licealistów zaczęła działać, aby rozpowszechniać wiedzę i przyczyniać się do przyciągnięcia uwagi osób, które mają bezpośredni wpływ na działanie środków pomocy psychicznej w naszym kraju.
Zapraszamy do śledzenia poczynań nastolatków, ponieważ jak sami mówią, ich celem jest działanie “młodych dla młodych”; propagowanie zrozumienia innych w trudnych sytuacjach oraz pielęgnowanie empatii.
ŹRÓDŁA:
https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/35886/32085
https://psychologia.edu.pl/slownik/id.zespol-presuicydalny/i.html
https://zwjr.pl/artykuly/raport-dotyczacy-zachowan-samobojczych-mlodziezy
